İdrar yapma işlevi, hayat kalitesini direkt etkileyen değerli bir beden fonksiyonudur. Mesane disfonksiyonu ise kişinin idrarını tutma ve boşaltma denetimini kaybetmesiyle ortaya çıkan ve toplumda sanılandan daha sık görülen bir sıhhat problemidir. Birden fazla vakit ihmal edilen bu rahatsızlık, kişinin günlük hayatını önemli biçimde kısıtlayabilir. Bahçelievler Memorial Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Serdar Aykan, mesane disfonksiyonu ve tedavi prosedürleri hakkında bilgi verdi.
Mesane sıhhati hayat kalitesini belirliyor
Sağlıklı bir mesane, yaklaşık yarım litre idrarı rahatlıkla depolayabilmektedir. Fakat kimi bireylerde bu istikrar bozulmakta ve mesane, olağan kapasitesini kaybederek ya idrarı tutmakta ya da boşaltmakta zorlanmaktadır. Bu durum, mesanenin kas yahut hudut yapısında meydana gelen hasarlar nedeniyle oluşabilmektedir. Sık sık tuvalete gitme, ansızın idrar kaçırma ya da idrar yaparken zorlanma üzere sorunlar yaşanmaya başlamaktadır.
Belirtiler bireye nazaran değişkenlik gösterebilir
Mesane disfonksiyonunun en sık görülen belirtileri; günde 8-10 seferden fazla idrara çıkma, ani hareketle ya da öksürme sırasında idrar kaçırma ve idrar yapmada zorlanma olmaktadır. Kişi, idrarının geldiğini hissetmesine karşın yapamamakta, uzun mühlet bekledikten sonra sızma formunda idrar gelebilmektedir.
- Sık idrara çıkma: Günde 8-10 defadan fazla tuvalete gitme muhtaçlığı. Birçok vakit idrar cılız ve düşük basınçlıdır.
- İdrar kaçırma: Bilhassa ani hareketlerde, hapşırma, öksürme ya da bir uyarana bağlı olmaksızın ortaya çıkabilir.
- İdrar yapmada zorluk: Kişi tuvalete gitmesine karşın idrarını yapamaz, bir müddet bekledikten sonra sızma biçiminde idrar gelebilir.
Bu rahatsızlığa neden olabilecek birçok faktör vardır. Teşhis konulabilmesi için sırf kolay testler değil, ayrıntılı bir kıymetlendirme ve inceleme gerekebilir. Mesane disfonksiyonuna yol açabilen en önemli etkenler:
- Tekrarlayan mesane enfeksiyonları: Sık geçirilen idrar yolu enfeksiyonları mesanenin fonksiyonunu bozabilir.
- Mesane kapasitesinde azalma: Mesanenin küçülmesi, idrar tutma kapasitesini düşürür.
- İlerleyen yaş: Yaşla birlikte mesane kaslarında zayıflama ve kapasite kaybı olabilir. Bayanlarda menopoz sonrası östrojen azalmasıyla bu durum sık görülür.
- Stres: Ruhsal faktörler de mesane kaslarının denetimini olumsuz etkileyebilir.
- Sinir sistemi hastalıkları: Parkinson, Multipl Skleroz (MS) üzere hudut sistemini etkileyen hastalıklar, mesanenin çalışmasını bozabilir.
Doğru tedavi ile konforlu bir hayat mümkün
Mesane kaslarını denetim altına almak ve idrar akışını düzenlemek gayesiyle ağızdan alınan ilaçlar kullanılabilmektedir. Pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik fizik tedavi antrenmanları planlanabilmektedir. Mesane içine botulinum toksini (botoks) enjeksiyonu yapılarak çok kasılmalar denetim altına alınabilir. Elektriksel ikazlarla mesane sonlarının çalışması düzenlenebilir. Çok ileri olaylarda ise bağırsaktan alınan dokuyla yapay mesane oluşturulması üzere cerrahi tekniklere başvurulabilir.
- İlaç tedavisi: Mesane kaslarını gevşetip, idrar akışını düzenleyen ilaçlar kullanılabilir.
- Pelvik taban antrenmanları: Mesane ve etrafındaki kasların güçlendirilmesi için fizik tedavi prosedürleri uygulanabilir.
- Botulinum toksini enjeksiyonu: Mesane içine botoks uygulanarak çok kasılmalar denetim altına alınabilir.
- Mesane pili (nöromodülasyon): Mesane hudutlarına elektriksel ikazlar verilerek mesanenin tertipli çalışması sağlanabilir.
- Cerrahi tedavi: Çok ileri olgularda bağırsaktan alınan doku ile yeni mesane yapılması (neobladder) üzere cerrahi tekniklere başvurulabilir.
Erken teşhis böbrek sıhhati için de önemli
Mesane disfonksiyonu, hayat kalitesini bozduğu üzere, tedavi edilmediğinde böbrek sıhhatini da tehdit edebilir. Bu nedenle şikayetlerin başlaması halinde vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurmak büyük kıymet taşır. Bilhassa 45 yaş üstü bireylerde tertipli mesane ve böbrek sıhhati denetimi önerilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
